Przedawnienie długu

Istota przedawnienia

Aby prawidłowo korzystać z możliwości jakie oferuje nam kodeks cywilny i uregulowana w nim instytucja przedawnienia, musimy poznać jej istotę.

W związku z upływem okresu przedawnienia, po stronie dłużnika pojawia się zarzut przedawnienia. Jest to prawo podmiotowe dłużnika.

Osoba, która z niego korzysta może odmówić spełnienia świadczenia (spłaty należności/zadłużenia). Wówczas jest to zależne tylko i wyłącznie od jej dobrej woli.

Z chwilą przedawnienia zobowiązanie cywilne przekształca się w zobowiązanie naturalne – wierzyciel nie może już wyegzekwować swojej należności z wykorzystaniem przymusu państwowego.

Jeśli natomiast dłużnik spłaci dług, nie wiedząc o jego przedawnieniu, nie może domagać się jego zwrotu (art. 411 Kodeksu cywilnego).

Wierzyciel oczywiście może wystąpić do sądu z powództwem o realizację roszczenia, które uległo przedawnieniu.

Pamiętajmy, że sąd uwzględnia przedawnienie tylko na podstawie zarzutu przedawnienia pozwanego. Nigdy nie następuje to z urzędu.

Dlatego też tak ważna jest świadomość terminów przedawnienia poszczególnych roszczeń.

Skuteczne podniesienie zarzutu przedawnienia spowoduje oddalenie powództwa przez sąd.

Zarzut nadużycia prawa podmiotowego, czyli obrona wierzyciela

Podniesienie przez dłużnika zarzutu przedawnienia nie oznacza, że wierzyciel już nic nie może zrobić. W takiej sytuacji druga strona zaczyna bronić się zarzutem nadużycia prawa podmiotowego.

Jeszcze do 1990 r. nie było to możliwe, ponieważ sąd, na podstawie okoliczności faktycznych i prawnych, uwzględniał zarzut przedawnienia z urzędu.

Dziś przedawnienie, jak każde prawo podmiotowe może być wykonywane z nadużyciem zasad współżycia społecznego i taki zarzut również ma do swojej dyspozycji wierzyciel.

Jest on najczęściej podnoszony przeciwko Skarbowi Państwa.

Początek terminu i kiedy przedawnienie następuje:

Terminy przedawnienia wprowadzone przez kodeks cywilny mają charakter ius cogens – norm bezwzględnie obowiązujących. To oznacza, że wola stron nie ma znaczenia.

Strony nie mogą ani przedłużyć, ani skrócić tych terminów.

Początek biegu terminu przedawnienia:

Bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.

Jeśli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony, powinno być ono spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do jego wykonania.

Wymagalność świadczenia zależy więc w tym przypadku od wezwania dłużnika do zapłaty.

Jeśli natomiast termin spełnienia świadczenia został określony, musi być ono spełnione przed upływem tego terminu.

• Wszelkie roszczenia majątkowe lub roszczenia na mocy wyroku sądu, przedawniają się dopiero po 6 latach.
• W przypadku zadłużeń wynikających ze świadczeń okresowych lub z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej, o przedawnieniu mówimy po upływie 3 lat
• Istnieją też oddzielne kategorie, dla których obowiązują indywidualne okresy przedawnienia

Rodzaje roszczeń i okres po jakim ulegają przedawnieniu:

1. Umowy przewozu i przedwstępnych umów sprzedaży : 1 rok
2. Mandat: 1 rok
3. Umowa sprzedaży: 2 lata
4. Umowa dokonania dostawy: 2 lata
5. Nieopłacona przez klienta faktura: 2 lata
6. Umowa o dzieło: 2 lata od dnia oddania dzieła
7. Debet na koncie rachunku bankowego: 2 lata
8. Usługi telekomunikacyjne: 2 lata
9. Niezapłacona/nieoddana kaucja lub zaliczka/przedpłata: 3 lata
10. Należności w związku z działalnością gosp.: 3 lata
11. Niezapłacona kara umowna: 3 lata
12. Wynagrodzenie z tytułu umowy o pracę: 3 lata
13. Spłata kredytu / pożyczki: 3 lata
14. Opłaty za czynsz: 3 lata
15. Karta kredytowa: 3 lata
16. Podatek dochodowy / VAT / PCC: 5 lat
17. Długi wynikające ze spadku: 6 lat
18. Ustanowione prawomocnym wyrokiem sądu: 6 lat
19. Pożyczka z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych: 10 lat

Pamiętaj o terminach jeżeli padłeś ofiarą oszustwa

Skrócenie terminów przedawnień jakie miało miejsce w 2018 r. sprawiło, że konsument, który stał się ofiarą missellingu ma mniej czasu na podjęcie skutecznych działań w celu odzyskania pieniędzy.

Tym samym należy poświęcić szczególną uwagę zaznajomieniu się z terminami poszczególnych przedawnień, aby nie przegapić momentu, który wciąż daje szansę na wywalczenie sprawiedliwości.

Pożyczka na fałszywe zaświadczenie, a przedawnienie

Jeżeli w celu uzyskania pożyczki podrobiłeś zaświadczenie do banku wskazujące wysokość zarobków i sprawa wyszła na jaw to nie ma co liczyć na polubowne zamknięcie sprawy i jej przedawnienie.

W przypadku postawienia Ci zarzutów, karalność będzie obowiązywać przez 10 lat. W tym czasie może zapaść wyrok skazujący, nawet na 5 lat pozbawienia wolności.

Przerwanie i zawieszenie biegu przedawnienia:

Bieg przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu w przypadku roszczeń:

• które przysługują dzieciom przeciwko rodzicom – przez czas trwania władzy rodzicielskiej,
• osób niemających pełnej zdolności do czynności prawnych przeciwko osobom sprawującym opiekę lub kuratelę,
• przysługujących jednemu z małżonków przeciwko drugiemu – przez czas trwania małżeństwa,
• uprawnionego, gdy z powody siły wyżej nie może on dochodzić swoich praw przed sądem lub innym uprawnionym organem.

Na skutek wystąpienia pewnych okoliczności wskazanych w ustawie, bieg przedawnienia może zostać przerwany.

Wówczas liczenie terminu przedawnienia rozpocznie się od nowa, nie uwzględniając czasu, który już upłynął.

Przerwanie biegu przedawnienia jest związane z aktywnością dłużnika lub wierzyciela.

Spowoduje je każda czynność wierzyciela dokonana przed właściwym organem, mająca na celu dochodzenie, ustalenie, zabezpieczenie lub zaspokojenie roszczenia (najczęściej będzie to wytoczenie powództwa przed sądem).

Natomiast aktywnością dłużnika, która przerwie bieg terminu przedawnienia będzie uznanie długu przez dłużnika, czyli:

• spłata części zobowiązania
• prośba o wydłużenie terminu spłaty
• zawarcie ugody
• prośba o umorzenie części bądź całości długu

Warto mieć na uwadze, że uznanie długu po upłynięciu okresu przedawnienia,  nie powoduje konieczności spłaty.

Wzór pisma – odpowiedź na roszczenia windykatora:

Autorami poniższego pisma i właścicielami praw autorskich są eksperci ze strony darmowyprawnik.eu

Pismo (.PDF)