Pożyczka od rodziny
co z podatkiem + wzór PCC3
Wielokrotnie w życiu możemy spotkać się z sytuacją, gdy zachodzi potrzeba wzięcia, bądź udzielenia pożyczki komuś z rodziny.
Nawet jeżeli pożyczamy pieniądze od osób nam bardzo bliskich, w bezpośredniej rodzinie, czy też to my udzielamy im pożyczek, warto poznać stan prawny takiej okoliczności.
Jednocześnie należy zwrócić uwagę na sposoby zabezpieczenia się w razie wystąpienia kłopotów, by uniknąć konfliktów i problemów na przyszłość.
Nie każdy bowiem zdaje sobie sprawę, że pożyczanie pieniędzy nawet w przypadku blisko spokrewnionych osób może być opodatkowane, a nie wykazanie tego typu operacji wiązać się ze sporymi konsekwencjami.
- Co zrobić aby uniknąć płacenia podatku od pożyczki udzielonej w rodzinie?
- Jak upewnić się, że cały proces został właściwie przygotowany?
- Czy nie lepszym rozwiązaniem byłaby pożyczka pozabankowa?
- Jak prawidłowo wypełnić druk PCC-3?
Jeśli chcesz poznać wartość pieniędzy, spróbuj ich trochę od kogoś pożyczyć.
Co z podatkiem od pożyczki?
Prawo podatkowe a pożyczki rodzinne:
Podejmując decyzję o pożyczaniu pieniędzy czy nawet wartościowych przedmiotów w gronie rodzinnym dokonujemy czynności cywilnoprawnej, która w myśl ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych, art. 9 może podlegać opodatkowaniu.
Są jednak sytuacje, gdy pożyczek takich nie trzeba zgłaszać, albo też zgłosić należy, ale nie jest konieczne zapłacenie podatku.
Brak konieczności zgłaszania pożyczki występuje, kiedy w ciągu pięciu lat od jednej osoby z I grupy podatkowej pożyczymy nie więcej niż 9637 złotych.
Taka pożyczka nie jest również objęta podatkiem PCC, o ile została wzięta od:
- małżonka,
- wstępnych – rodziców, dziadków, pradziadków,
- zstępnych – dzieci, wnuków, prawnuków,
- rodzeństwa,
- pasierba,
- macochy lub ojczyma,
- teściów.
Nie ma tu znaczenia zarówno forma przekazania pożyczki, jak i czy została zawarta umowa ustna, pisemna czy w jakiejś innej postaci.
Jeżeli jednak pożyczka opiewa na wyższą niż wskazana kwotę, należy już podjąć stosowne kroki, aby nie złamać prawa.
Podobnie, jeżeli pieniądze pożyczane są od dalszej rodziny, konieczne jest zgłoszenie takiego faktu do urzędu skarbowego i zapłata podatku od czynności cywilnoprawnych – PCC.
Jak pożyczyć nielimitowaną kwotę bez podatku PCC?
Jeżeli kwota pożyczki w ciągu 5 lat przekracza 9637 złotych od jednej osoby z rodziny, nadal istnieje możliwość na uniknięcie konieczności zapłaty podatku.
Co więcej, możliwe jest pożyczenie dowolnej kwoty.
Trzeba jednak spełnić dwa podstawowe warunki:
- zgłoszenie pożyczki – złożenie deklaracji PCC-3 do odpowiedniego organu podatkowego w ciągu 14 dni od momentu dokonania czynności cywilnoprawnych – dokonania przekazania pieniędzy lub zawarcia umowy pisemnej,
- udokumentowanie przekazania pożyczki na rachunek banku lub Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowej, albo też z użyciem przekazu pocztowego – ze zwróceniem szczególnej uwagi na tytuł płatności, który powinien jednoznacznie wskazywać, iż jest to pożyczka.
Należy jednak pamiętać, że takie zasady obowiązują jedynie w odniesieniu do najbliższej rodziny, a więc małżonków, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma lub macochę.
Nie będą natomiast obejmować umowy pożyczki zawartej między teściem lub teściową a synową lub zięciem – w takim przypadku obowiązek zapłaty 0,5% podatku powstaje.
Co grozi za utajenie?
Nie zgłoszenie faktu pożyczenia wiąże się z konsekwencjami:
Należy pamiętać, aby wszystkie podejmowane czynności cywilnoprawne w zakresie udzielania pożyczek w rodzinie były zgłaszane w ustawowym terminie 14 dni, jeżeli prawo tego wymaga.
W wypadku nie zgłoszenia pożyczki, na przykład na wyższą niż zwolniona z obowiązku kwotę, jeżeli zostanie ona ujawniona w toku kontroli, pożyczkobiorca narazić się może na dotkliwe konsekwencje.
Urząd Skarbowy ma wtedy prawo zażądać nie 0,5%, ale aż 20% podatku PCC od kwoty udzielonego zobowiązania.
Jak sporządzić umowę?
Umowa to większe bezpieczeństwo
Według kodeksu cywilnego, w wyniku umowy pożyczki osoba udzielająca pożyczki zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę, określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.
Jest to umowa konsensualna – do jej skutecznego zawarcia wystarczy zgodne oświadczenie stron.
Zwyczajowo umowy pożyczki od rodziny zawierane są w formie ustnej.
Wydawać by się mogło, że skoro pieniądze pożyczane są najbliższym, nie potrzebne są dodatkowe zabezpieczenia.
Sam dowód przekazania pieniędzy stanowi już o fakcie udzielenia pożyczki, a jego pokwitowanie przez odbiorcę może zostać uznane za wystarczający dowód zawarcia umowy.
Jednak w celu dopełnienia formalności i braku niedomówień, warto wszystko spisać.
Zabezpieczy to interesy obu stron, w razie gdyby w przyszłości miało dojść do problemów ze spłatą.
Elementy umowy pożyczkowej pomiędzy członkami rodziny:
Bez względu na to, czy pieniądze pożyczamy od rodziny czy innych osób, warto by w umowie znalazły się podstawowe informacje jednoznacznie definiujące strony i przedmiot umowy pożyczki oraz to, jakie mają być jej ewentualne koszty.
Zatem kiedy spisywana jest umowa powinno się w niej zawrzeć:
- datę oraz miejsce zawarcia,
- określenie stron – imiona i nazwiska, daty urodzenia, adresy zamieszkania, numery dokumentów tożsamości, numer PESEL,
- wskazanie dokładnego przedmiotu umowy,
- warunki zwrotu – określenie terminu, formy, czy naliczane będą i w jakiej wysokości odsetki, możliwość wcześniejszej spłaty i inne związane ze zwrotem kwestie,
- oświadczenie o stanie majątkowym pożyczkobiorcy – w ramach zabezpieczenia,
- warunki wypowiedzenia umowy,
- podpisy obu stron.
Umowę warto sporządzić na komputerze lub maszynie, a jeżeli miałaby zawierać więcej niż jedną stronę – odpowiednio je ponumerować.
Co w razie braku spłaty?
Kiedy pojawią się problemy ze zwrotem pieniędzy:
Jeżeli już po zawarciu umowy pożyczki rodzinnej zajdą obawy, że nie będzie ona spłacona, prawo przewiduje możliwość niewydania pożyczki i odstąpienia od umowy ze strony pożyczkodawcy.
Musi on jednać wykazać, że przed zawarciem umowy nie miał informacji o niewypłacalności pożyczkobiorcy. Takie sytuacje jednak rzadko mają miejsce, częściej niestety pojawiają się kłopoty z odzyskaniem pożyczonych już pieniędzy.
Mediacje to podstawa
Pierwszym krokiem, jeszcze przed podjęciem bardziej radykalnych kroków powinny być rozmowy i mediacje. Być może zmiana warunków spłaty czy jej odroczenie, zwykła rozmowa w rodzinie wystarczy, by odzyskać pieniądze.
Jeżeli pożyczkodawca nie czuje się na siłach by podjąć mediacje albo pożyczkobiorca odmawia współpracy, warto skorzystać z firm zajmujących się windykacją polubowną czy kancelarii prawnych, gdyż droga sądowa może być długa i jednocześnie popsuć relacje rodzinne.
Czasami również kontakt i rozmowa z innymi bliskimi osoby winnej pieniądze może pomóc w przekonaniu jej do uregulowania długu.
Kiedy pójść do sądu?
Barierą wniesienia do sądu sprawy o niespłacany dług w rodzinie mogą być więzi.
Dlatego często sprawy takie nie są zgłaszane i po określonym czasie następuje przedawnienie zadłużenia lub jest ono umarzane.
Jeżeli jednak pożyczkodawca nie może sobie na to pozwolić ze względu na wysokość pożyczki, a rozmowy i mediacje nie odnoszą rezultatu, sposobem na odzyskanie pieniędzy pozostaje rozprawa sądowa.
Nakaz zapłaty wydany przez sąd po rozprawie często wystarcza, jeżeli nie – sprawą zajmie się komornik.
Gdy inne sposoby zawiodą
Na każdym z etapów, zwłaszcza gdy po drodze sądowej mamy już nakaz zapłaty a egzekucja komornicza jest nieskuteczna, może pomóc śledztwo przeprowadzone przez profesjonalnych detektywów.
Niejednokrotnie przy pożyczkach dotyczących dużych kwot i dłużnikach którzy z użyciem różnych prawnych wybiegów unikają zapłaty, jedynie dokładne śledztwo może pozwolić na potwierdzenie faktycznego posiadania majątku przez dłużnika i złożenie tak zwanej skargi pauliańskiej na czynności prawne, które dłużnik podjął w celu pokrzywdzenia wierzyciela.
Jak wypełnić PCC3?